De dijk op
​Begrazing op dijken

Regelmatig zie je schapen op de dijken staan. Vaak staan ze dan in een afrastering en worden ze niet gehoed door een herder met hond. Toch worden dijken steeds vaker door gescheperde schaapskuddes beheerd. Herder John van Driel en ecoloog Petra Kamsma vertellen over het beheer van dijken door schapenbegrazing.

John van Driel is sinds ‘een jaar of acht’ schaapherder en beheert met zijn begrazingsbedrijf graslanden, heide, industrieterreinen, dijken en ecologische verbindingszones. “Zelf loop ik met een kudde van 250 schapen en twee honden regelmatig op de regionale dijken van waterschappen.”


Het waterschap Aa en Maas zet schaapskuddes in om gericht dijken te begrazen. Petra Kamsma, als ecoloog betrokken bij het begrazingsbeheer van de dijken, legt uit: “Begrazing met schapen kan bijdragen aan het behalen van onze gebiedsdoelstellingen. Een herder met kennis van de natuur kan met de schapen sturen op een natuurbeeld dat we graag willen. Hij of zij kan bijvoorbeeld een stuk met riet of houtopslag intensiever laten begrazen en gedeeltes met waardevolle planten minder intensief begrazen.”


John legt uit dat hij vaak een begrazingsplan opstelt om gebieden zo optimaal mogelijk te begrazen en te voldoen aan ecologische doelstellingen. “Soms probeer ik om de zeven weken, vier keer op een plek terug te komen. Dan kies ik om kortstondig intensief te begrazen. Ook houd ik rekening met de bloei van planten en kies ik om juist voor of na de bloei te begrazen.”


Het waterschap Aa en Maas kiest soms ook uit praktische overwegingen voor begrazing met schapen. “Op sommige gedeelten van de dijk is het steil en lastig om te maaien, we kiezen dan voor een schaapskudde.

Een herder met kennis van de natuur kan met de schapen sturen op een natuur­beeld dat we graag willen.

We bekijken altijd welke manier van beheren past bij het gebied. Wanneer we bijvoorbeeld meer variatie in de vegetatiestructuur willen op plekken, komen we regelmatig uit bij een schaapskudde.”


Naast alle ecologische en praktische voordelen van een schaapskudde, heeft een kudde ook een ander belangrijk voordeel volgens beiden. Petra: “Door beheer met een schaapskudde ontstaat meer variatie in de vegetatiestructuur. Dat zorgt voor een betere doorworteling van de grasmat en dus steviger dijken. De doelen vanuit veiligheid en ecologie gaan dus samen. Mooi hé?”

John van Driel

Schaapherder op o.a. de dijken van Waterschap Aa en Maas

Petra Kamsma

Adviseur Planvorming bij Waterschap Aa en Maas